Wspomnienie. Mało kto wie, że w czasie okupacji hitlerowskiej w Racławicach działała prężna organizacja konspiracyjna Armii Krajowej, której istnienie zapoczątkował Józef Domagała z Mysłowic. Pragnę przybliżyć jego postać, która powinna być znana mieszkańcom Racławic i okolic.

Józef Franciszek Domagała urodził się w 1920 r., jako syn powstańca śląskiego. Już w wieku  15 lat wszedł w szeregi Oddziału Młodzieży Powstańczej i działał  aktywnie na rzecz utrzymania polskości Śląska, przeciwko niemieckim organizacjom hitlerowskim na Górnym Śląsku. Po wybuchu wojny, zagrożony aresztowaniem przez okupanta wraz z rodziną ukrywał się w Racławicach, gdzie już od grudnia 1939 r. organizował komórki konspiracyjne. Po nawiązaniu kontaktu z organizacją polskiego podziemia, Służba Zwycięstwu Polski - Związek Walki Zbrojnej, 15 lipca 1940 r. złożył przysięgę na ręce st. sierżanta ps. ,,Jura’’, Bronisława Gallana, przyjmując ps. ,,Szczęsny’’. (od 1943 r. posiadał drugi pseudonim - ,,Setny’’). Od tego czasu był żołnierzem Z.W.Z - A.K., obwodu Krzeszowice, batalionu 1-ego, kompanii 1-ej. W Racławicach zorganizował drużynę, a następnie pluton Armii Krajowej, którego został dowódcą. Pluton liczył 25 żołnierzy.

Od 1942 r. Domagała działał także w wywiadzie i kontrwywiadzie, w wyniku czego zlikwidował m.in. groźny donos, adresowany do żandarmerii w Wolbromiu. Od listopada 1940-1942 r. brał udział w sporządzaniu tajnej gazetki w Racławicach. Wraz ze swoim ojcem, Józefem zorganizował na terenie Racławic drużynę Wojskowej Służby Kobiet oraz Wojskowej Służby Ochrony Powstania. W 1944 r.  zorganizował też drużynę dywersyjną, której został dowódcą. Drużyna brała m.in. udział w akcjach dywersyjnych na placówkę Sonderdienstu w Krzeszowicach i na odział wartowniczy Wehrmachtu w Krzeszowicach-Gwoźdźcu, a także w akcjach zapobiegawczych (przenoszenie broni i sprzętu wojskowego). Józef Domagała był poszukiwany przez żandarmerię  w Wolbromiu i gestapo ze Śląska. Jest autorem wspomnień o czasach okupacji, które nabyła Polska Akademia Nauk, Biblioteka Zakładu Narodowego Ossolińskich. Za działalność konspiracyjną został odznaczony wieloma medalami. Józef Domagała zmarł w 2009 r., w stopniu kapitana Wojska Polskiego.

Wykaz żołnierzy Armii Krajowej z Racławic. 

Józef Franciszek Domagała „Szczęsny”, „Setny” - dowódca plutonu
Jan Hrabia „Majski”  
Wojciech Kamela  „Konrad”
Jan Karcz „Radlin”
Franciszek Mirek „Włodzimierz”
Piotr Mitka „Zenon”
Antoni Noga „Bień”
Marian Noga „Zbigniew”
Franciszek Skotniczny  „Lampart”  
Józef  Skotniczny „Skoczek”
Stanisław Skotniczny  „Robert”
Stanisław Skotniczny „Jaś”                                                      
Władysław Skotniczny  „Godny”                                              
Wawrzyniec Tomczyk „Sławek”                                                   
Franciszek Wadowski  „Kazik”                                                      
Roman Wadowski „Herman”                                              
Wawrzyniec Wadowski  „Otto”                                                      .
Piotr Zmysło  „Justyn”                                     
Roman Zmysło  „Wałek”                                                      
Bronisław Szczurek „ Zawadzki”                               
Edward Wadowski „Zameczek”                                                           
Stefan Noga „Lipiarz”
Stanisław Skotniczny „Orlik”
Ryszard Domagała „Jakubowski”
Henryk Domagała „Wicher”.

Kazimierz Tomczyk (Dzieje wsi i parafii Racławice, Kraków 2000)